De wereld keek mee terwijl de Europese ruimtevaart met de Rosetta-missie op 12 november 2014 haar grootste succes boekte tot nu toe: het landen op een komeet. Zoals de Rosetta-steen de sleutel was voor het ontcijferen van hiëroglyfen, zo moet de Rosette-sonde geheimen ontsluiten van kometen en ons zonnestelsel.
Hoe een ruimtesonde en een lander beste vrienden werden
Een belangrijk onderdeel van het slagen van welk project dan ook is de communicatie. Die van de Rosetta-missie was zo goed, dat zij op zichzelf een succes genoemd mag worden. Hoewel er op tv weinig over werd bericht, hoefde je op de dag van de landing op internet niets te missen. Je kon via meerdere kanalen op de hoogte blijven.
Meekijken in de controlekamer
Op hun website zond ESA (European Space Agency) urenlang een gevarieerde show uit waarin soepel werd geschakeld tussen de verschillende locaties. Professionele presentatoren namen het publiek mee door de geschiedenis van de missie en spraken met de medewerkers. Tussen de interviews, presentaties en rondleidingen toonde de webcam rechtstreeks de controlekamer. Zo leefden talloze kijkers in spanning mee tijdens de landing en zagen ze rechtstreeks het moment waarop de missieleiders het bericht kregen dat Philae was geland.
Sociale media
ESA informeerde het publiek via Facebook, GooglePlus, Twitter, Reddit en YouTube en bood mediapakketjes aan met daarin achtergronden en omslagfoto’s, tekenfilmpjes en nog veel meer. Op Twitter had ESA – in navolging van NASA – de sonde en lander gepersonificeerd. De twee praatten voortdurend met elkaar alsof ze beste vrienden waren. Tijdens hun gesprekken deelden ze met het Twitterpubliek foto’s, informatie over de achtergrond van de missie en wat er op dat moment aan de hand was. Alle Twittervolgers leefden mee toen het kleine landertje zich loskoppelde van de grote ruimtesonde. Iedereen wachtte in spanning af om te horen of het vriendje van Rosetta veilig geland was. Gelukkig liet Philae – in alle Europese talen – weer van zich horen: “hij is geland”. Het laatste gesprek was op 15 november, toen Philae bijna geen batterij meer had. Op ontroerende wijze namen Philae en Rosetta afscheid. Vervolgens viel Philae in slaap. Of hij ooit nog wakker wordt is nog maar de vraag.
In de nacht van 2 maart 2004 werd vanaf een lanceerbasis in Kourou, een stukje Frankrijk tussen Suriname en Brazilië, een raket gelanceerd. Aan boord bevond zich een ruimtesonde genaamd Rosetta. De lancering was het begin van een reis van 6,4 miljard kilometer naar een stip in de ruimte: een komeet genaamd 67P, in 1969 ontdekt door de Russische wetenschappers Churyumov en Gerasimenko. Toen Rosetta op 6 augustus 2014 arriveerde bij de komeet was deze 510 miljoen kilometer van de aarde vandaan. Op 10 september 2014 kwam de ruimtesonde in een baan rondom de komeet die met snelheden tot 135.000 kilometer per uur door de ruimte reist. In de ochtend van 12 november 2014 maakte een meegereisde ruimtelander genaamd Philae zich los van Rosetta die op dat moment op 22,5 kilometer hoogte boven de komeet zweefde. Philae begon aan een vrije val richting de komeet. Zeven uur later was de eerste landing op een komeet officieel.
Op de oppervlakte van de komeet
Na de eerste landing stuiterde Philae nog twee keer door. Vanwege de lage zwaartekracht op 67P vond de definitieve landing pas uren na de eerste landing plaats. De lander werkt op een batterij en ging dus na aankomst op de komeet snel aan het werk. Er werden panorama’s en hoge resolutiefoto’s genomen, elektrische en mechanische karakteristieken van de komeet gemeten en grondmonsters verzameld en geanalyseerd. Via Rosetta werd alle informatie terug naar aarde gestuurd. Na twee dagen was de batterij op en ging Philae terug in slaapstand. Als 67P volgend jaar maart dichter bij de zon komt wordt Philae met behulp van ingebouwde zonnecellen hopelijk weer wakker.
De oorsprong van leven op aarde
Als je rekent van de voorbereiding tot aan de landing kostte deze missie 1,4 miljard euro, vergelijkbaar met de aanschafprijs van vier airbussen (A380’s). Per Europeaan kost het ons € 3,50. Verspreid over negen jaar komt dat neer op twintig cent per jaar. Geen geld dus als je kijkt naar wat we ervan kunnen leren. Zo werden bijvoorbeeld voor het eerst op een komeet organische moleculen aangetroffen. Als zou blijken dat er sprake is van complexe structuren als aminozuren of eiwitten zou dat een aanwijzing zijn dat kometen een bijdrage hebben geleverd aan het ontstaan van leven op aarde. Aangezien we kometen kunnen zien als nauwelijks aangetaste bouwblokken van ons zonnestelsel – zeker in vergelijking met de aarde – zullen we de aankomende tijd sowieso veel leren over hoe ons zonnestelsel en onze planeet ontstaan zijn.
Het einde van de missie
Terwijl Philae slaapt gaan de experimenten aan boord van Rosetta door met het verzamelen van informatie totdat de missie wordt beëindigd. Hoe dit in zijn werk zal gaan is nog niet bekend. Missiemanager Fred Jansen gaf in een interview aan dat ESA overweegt om de missie af te sluiten door Rosetta op de komeet te laten landen. Door de afstand tussen Rosetta en de komeet langzaam te verkleinen kunnen in de laatste ogenblikken bijvoorbeeld nog hoge resolutiefoto’s worden genomen. Uiteindelijk zou het dus zomaar kunnen dat Rosetta en Philae weer herenigd worden. Een passend einde voor dit succesvolle tweetal.
Op de website van ESA vind je overzichten van alle experimenten en hun resultaten, antwoorden op veelgestelde vragen en nog veel meer informatie.
Leave a Reply